Home Guard

Naar beproefd Brits recept is de Home Guard in de comedyserie ‘Dad’s Army’ het middelpunt van zelfspot: soldaatje spelen voor zelfingenomen oudere mannen en een ‘stupid boy’. Maar Britten zijn in meer goed dan ironie. Was de ‘Guard’ wel zo’n lachertje?

De Home Guard bestond uit vrijwilligers die – meestal vanwege hun leeftijd; te jong of te oud – niet in aanmerking kwamen voor militaire dienst. Daarvoor gold een leeftijdsgrens tussen de 18 en 41 jaar. Mannen van 17 tot 65 konden zich voor de Guard aanmelden, waarbij in praktijk niet zo nauw werd gelet op de maximumleeftijd. De dienst bood de kans – niet in de laatste plaats aan oud-militairen – om een bijdrage te leveren aan de oorlogsinspanning. Die gelegenheid werd op grote schaal benut; tussen 1940 en 1944 beschikte het thuisleger over gemiddeld anderhalf miljoen vrijwilligers.

De Home Guard – voorheen de Local Defence Volunteers (LDV) – maakte deel uit van het Britse leger en moest bij een eventuele invasie de opmars van de nazi’s zoveel mogelijk proberen te vertragen. Intussen werden belangrijke plaatsen, zoals de kustgebieden, vliegvelden, fabrieken en munitieopslagplaatsen, bewaakt tegen mogelijke aanvallen van parachutisten en de vijfde colonne. Ook werd de Guard een sleutelrol toegedicht in het voorkomen van invasiepaniek onder de burgers en het (vluchteling-)vrijhouden van cruciale routes voor het reguliere leger.

Maar daar bleef het niet bij. Tijdens de Blitz – 1940-1941 – namen eenheden van de Guard de taak op zich om niet geëxplodeerde bommen te lokaliseren, de omgeving af te zetten en burgers te evacueren. Later in de oorlog werd de Home Guard ook daadwerkelijk betrokken bij gevechtsactiviteiten. Zeker nadat het aanvankelijke tekort aan – vooral – wapens begin 1942 door de in massaproductie genomen Stengun-machinepistolen werd opgeheven. Zo verleenden de thuissoldaten steun aan de luchtverdediging in de Battle of Britain. Vanaf 1943, toen ze over eigen mitrailleurs, luchtdoelgeschut en kustverdedigingsartillerie beschikte, zijn door toedoen van de Guard meerdere toestellen van de Luftwaffe en later V1’s – Vliegende Bommen – neergehaald.

Daarvoor betaalde ook de Home Guard zijn prijs. De eerste dode viel bij Tyneside in 1943. Gedurende de hele oorlog verloren 1206 Guardisten hun leven door niet ontplofte bommen, lucht- en raketaanvallen.